Nếu bạn đang sống ở nước ngoài nhưng vẫn mong muốn duy trì quyền lợi từ hệ thống bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam, bài viết này sẽ giải đáp cụ thể các câu hỏi liên quan đến việc đóng BHXH khi làm việc tại nước ngoài, đặc biệt là khi làm việc tại Nhật Bản.

1. Đóng BHXH Khi Làm Việc Ở Nước Ngoài – Có Được Không?

Theo quy định của Luật Bảo hiểm Xã hội năm 2014 và các văn bản hướng dẫn, cụ thể là Nghị định số 115/2015/NĐ-CP ngày 11/11/2015, người lao động khi đi làm việc ở nước ngoài vẫn có thể tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc nếu hợp đồng lao động của họ đáp ứng các tiêu chí quy định. Cụ thể:

- Các Loại Hợp Đồng Được Áp Dụng:

• Hợp đồng đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài của doanh nghiệp chuyên cung cấp dịch vụ xuất khẩu lao động:

Đây là hợp đồng được ký kết giữa doanh nghiệp chuyên nghiệp có thẩm quyền đưa người lao động ra nước ngoài làm việc và người lao động.

Hợp đồng này thường đi kèm với các cam kết về quyền lợi, bảo hiểm và hỗ trợ khi làm việc ở nước ngoài theo quy định của pháp luật.

Doanh nghiệp có trách nhiệm đảm bảo rằng các điều khoản trong hợp đồng phù hợp với quy định của Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài.

• Hợp đồng thực tập nâng cao tay nghề:

Hợp đồng này dành cho những người lao động đi thực tập ở nước ngoài với mục đích nâng cao kỹ năng chuyên môn.

Mục tiêu của loại hợp đồng là giúp người lao động tích lũy kinh nghiệm quốc tế, đồng thời duy trì quyền lợi của BHXH khi làm việc ở môi trường nước ngoài.

Các điều khoản thường quy định rõ ràng về thời hạn thực tập, mức lương và quyền lợi BHXH được tham gia trong suốt thời gian thực tập.

• Hợp đồng lao động cá nhân:

Đây là hợp đồng được ký kết trực tiếp giữa người lao động và đối tác hoặc doanh nghiệp ở nước ngoài theo hình thức lao động cá nhân.

Hợp đồng này cần phải đảm bảo các điều khoản liên quan đến BHXH theo đúng quy định của Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài.

Người lao động ký hợp đồng cá nhân có thể tự chủ trong việc lựa chọn hình thức và phương thức đóng BHXH, miễn là các điều kiện về mức đóng và thủ tục hồ sơ được đáp ứng.

- Ý Nghĩa Và Lợi Ích Khi Tham Gia BHXH Khi Làm Việc Ở Nước Ngoài

• Đảm bảo quyền lợi an sinh xã hội:

Khi tham gia BHXH, người lao động không chỉ được hưởng các chế độ về hưu trí, tử tuất mà còn có quyền lợi về khám chữa bệnh và các trợ cấp khác theo quy định của pháp luật Việt Nam. Đây là một yếu tố quan trọng, đặc biệt đối với những người lao động đang làm việc ở nước ngoài và cần một "mái nhà an toàn" về sau khi nghỉ hưu hoặc khi gặp rủi ro.

• Duy trì quá trình đóng bảo hiểm:

Việc tham gia BHXH theo hợp đồng lao động ở nước ngoài giúp người lao động duy trì liên tục quá trình tham gia bảo hiểm xã hội. Điều này rất có lợi khi sau này người lao động trở lại Việt Nam, vì quá trình đóng BHXH liên tục sẽ được cộng dồn làm căn cứ hưởng đầy đủ các chế độ bảo hiểm theo quy định.

• Hỗ trợ khi gặp khó khăn tài chính:

Trong trường hợp xảy ra rủi ro như tai nạn, bệnh tật hay mất mát về người, quyền lợi từ BHXH sẽ hỗ trợ người lao động và gia đình vượt qua giai đoạn khó khăn, giúp giảm bớt gánh nặng tài chính.

- Yêu Cầu Cụ Thể Để Tham Gia BHXH Khi Làm Việc Ở Nước Ngoài

Để được tham gia BHXH bắt buộc khi làm việc ở nước ngoài, người lao động cần đảm bảo:

• Hợp đồng lao động phải đúng quy định:

Hợp đồng cần được ký kết theo đúng quy định của Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài. Điều này đảm bảo hợp đồng có đầy đủ các điều khoản liên quan đến quyền lợi bảo hiểm xã hội.

• Tuân thủ các quy định về thủ tục hồ sơ:

Người lao động cần chuẩn bị và nộp các hồ sơ cần thiết như tờ khai tham gia và điều chỉnh thông tin BHXH, hợp đồng lao động có thời hạn hoặc hợp đồng được gia hạn. Các giấy tờ này giúp cơ quan BHXH xác nhận quá trình đóng bảo hiểm và đảm bảo quyền lợi khi về nước.

• Đăng ký và thực hiện phương thức đóng BHXH:

Việc đóng BHXH có thể thực hiện trực tiếp cho cơ quan BHXH nơi người lao động cư trú tại Việt Nam trước khi đi làm việc hoặc thông qua doanh nghiệp/ tổ chức sự nghiệp đưa người lao động ra nước ngoài. Phương thức đóng có thể linh hoạt theo khoảng thời gian 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng hoặc đóng một lần trước theo thời hạn ghi trong hợp đồng.

Trụ sở Bảo hiểm Xã hội Việt Nam 

2. Mức Đóng BHXH Khi Làm Việc Ở Nước Ngoài

Mức đóng hàng tháng vào quỹ hưu trí và tử tuất được tính như sau:

Về mức đóng: Mức đóng hằng tháng vào quỹ hưu trí và tử tuất bằng 22% mức tiền lương tháng đóng BHXH của người lao động trước khi đi làm việc ở nước ngoài đối với người lao động đã có quá trình tham gia BHXH bắt buộc; bằng 22% của 2 lần mức lương cơ sở đối với người lao động chưa tham gia BHXH bắt buộc hoặc đã tham gia BHXH bắt buộc nhưng đã hưởng BHXH một lần.

Về phương thức đóng: Phương thức đóng được thực hiện 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng một lần hoặc đóng trước một lần theo thời hạn ghi trong hợp đồng đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài. Người lao động đóng trực tiếp cho cơ quan BHXH nơi cư trú của người lao động trước khi đi làm việc ở nước ngoài hoặc đóng qua doanh nghiệp, tổ chức sự nghiệp đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài.

Trường hợp đóng qua doanh nghiệp, tổ chức sự nghiệp đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài thì doanh nghiệp, tổ chức sự nghiệp thu, nộp BHXH cho người lao động và đăng ký phương thức đóng cho cơ quan BHXH.

Trường hợp người lao động được gia hạn hợp đồng hoặc ký hợp đồng lao động mới ngay tại nước tiếp nhận lao động thì thực hiện đóng BHXH theo phương thức quy định tại Điểm b Khoản 2 Điều 85 Luật BHXH năm 2014 này hoặc truy nộp cho cơ quan BHXH sau khi về nước.

3. Thủ Tục Hồ Sơ Khi Tham Gia BHXH Khi Làm Việc Ở Nước Ngoài

Để đảm bảo quyền lợi BHXH khi làm việc tại nước ngoài, bạn cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ sau:

Về thủ tục hồ sơ:

- Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS - ban theo Văn bản hợp nhất số 2525/VBHN-BHXH ngày 15/8/2023 của BHXH Việt Nam ban hành quy trình thu BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN).

- Hợp đồng lao động có thời hạn ở nước ngoài hoặc hợp đồng lao động được gia hạn kèm theo văn bản gia hạn hợp đồng lao động hoặc hợp đồng lao động được ký mới tại nước tiếp nhận lao động theo hợp đồng.

Trường hợp sau này về Việt Nam, anh thuộc một trong các trường hợp quy định tại Khoản 1 Điều 2 Luật BHXH năm 2014, hoặc Khoản 1 Điều 2 Luật BHXH năm 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025) thì thuộc đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc theo quy định.

Trường hợp anh không thuộc đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc nêu trên, nếu có nguyện vọng thì được đóng BHXH tự nguyện để cộng nối với thời gian đã đóng BHXH trước đó (nếu có) làm căn cứ hưởng các chế độ BHXH theo quy định của pháp luật.

4. Đóng BHXH Khi Trở Về Việt Nam

Trường hợp sau khi làm việc ở nước ngoài, nếu anh Hiếu trở lại Việt Nam, bạn sẽ thuộc đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc theo quy định tại:

• Khoản 1 Điều 2 Luật BHXH năm 2014, hoặc

• Khoản 1 Điều 2 Luật BHXH năm 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025).

Nếu không thuộc đối tượng bắt buộc, bạn vẫn có quyền đăng ký đóng BHXH tự nguyện để cộng nối với thời gian đã đóng trước đó. Điều này giúp đảm bảo quyền lợi về các chế độ hưu trí, tử tuất và các chế độ an sinh xã hội khác theo quy định pháp luật.

5. Tóm Lại – Lợi Ích Và Lựa Chọn Cho Người Lao Động

• Duy trì quyền lợi BHXH: Cho dù làm việc ở nước ngoài, bạn vẫn có thể tiếp tục đóng BHXH tại Việt Nam và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội.

• Linh hoạt trong hình thức đóng: Người lao động có thể lựa chọn phương thức đóng phù hợp với hợp đồng lao động và điều kiện kinh tế cá nhân (3 tháng, 6 tháng, 12 tháng hoặc đóng trước một lần).

• Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ: Việc chuẩn bị hồ sơ đúng theo quy định (mẫu TK1-TS, hợp đồng lao động...) là yếu tố then chốt để đảm bảo quyền lợi khi tham gia BHXH.

Kết Luận

Nếu anh Hiếu và các người lao động khác có nhu cầu làm việc ở nước ngoài nhưng vẫn muốn duy trì quyền lợi BHXH tại Việt Nam, việc tham gia đóng bảo hiểm xã hội theo đúng quy định của Luật BHXH năm 2014 và Nghị định số 115/2015/NĐ-CP là hoàn toàn khả thi. Dù là khi làm việc ở Nhật Bản hay khi trở về Việt Nam, các thủ tục, mức đóng và hình thức đóng đều đã được quy định rõ ràng nhằm đảm bảo quyền lợi tối đa cho người lao động.

Bài viết này hy vọng đã cung cấp đầy đủ thông tin cần thiết và giúp anh Hiếu cùng các bạn có sự lựa chọn đúng đắn về việc tham gia BHXH khi sống và làm việc ở nước ngoài.

Mọi thông tin chi tiết về đăng ký chữ ký số xin vui lòng liên hệ:

• Website: https://dangkychukyso.com
• Hotline: 0879.989.888
• Email: dangkychukyso@gmail.com
• Số 32/21 Phố Trương Công Giai, Phường Dịch Vọng, Quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội, Việt Nam.